Bieżący podatek dochodowy od osób prawnych

Tagi

Bieżący podatek dochodowy od osób prawnych

Zadanie 3

Stany wybranych kont spółki „BETA” na dzień 31 grudnia kształtowały się następująco:

• Przychody ze sprzedaży produktów                         100 000,-
• Koszt wytworzenia sprzedanych produktów              65 000,-
• Koszty zarządu                                                            10 000,-
• Koszty sprzedaży                                                          3 000,-
• Pozostałe przychody operacyjne                                   2 300,-
• Pozostałe koszty operacyjne                                          3 100,-
• Koszty finansowe                                                          1 200,-
• Straty nadzwyczajne                                                        900,-

Polecenia:

1. Nanieść podane stany na odpowiednie konta.
2. Dokonać przeksięgowań związanych z ustaleniem wyniku finansowego brutto w wersji kalkulacyjnej.
3. Ustalić pozaksięgowo wynik brutto, podstawę opodatkowania oraz kwotę bieżącego zobowiązania z tytułu podatku dochodowego (19%), wiedząc dodatkowo, że w danym okresie zapłacono odsetki z tytułu zwłoki w regulowaniu zobowiązań podatkowych w wysokości 100,-
   1. Zaksięgować zaliczkę z tytułu podatku dochodowego oraz ustalić wynik finansowy netto w sposób księgowy.

Zadanie 4

Na podstawie poniższych informacji należy ustalić:

1. przychody księgowe
2. koszty księgowe
3. wynik finansowy brutto
4. przychody do opodatkowania podatkiem dochodowym (podatkowe)
5. koszty uzyskania przychodów (podatkowe)
6. podstawę opodatkowania
7. podatek dochodowy
8. wynik finansowy netto.

Informacje:

1. Przychody ze sprzedaży towarów wynoszą 20.000,-
2. Wartość sprzedanych towarów wynosi 15.000,-
3. W związku ze zmianą profilu działalności zlikwidowano środek trwały o wartości początkowej 5.000,- i dotychczasowym zużyciu 4.500,-
4. Naliczono i zapłacono odsetki od zobowiązań w kwocie 150,-
5. Naliczono odsetki od należności w kwocie 100,-
6. Naliczono i zapłacono odsetki od zobowiązań budżetowych w kwocie 200,-
7. Stopa podatku dochodowego wynosi 19%

Zadanie 5

Na podstawie poniższych informacji należy ustalić:

1. przychody księgowe
2. koszty księgowe
3. wynik finansowy brutto
4. przychody do opodatkowania podatkiem dochodowym (podatkowe)
5. koszty uzyskania przychodów (podatkowe)
6. podstawę opodatkowania
7. podatek dochodowy
8. wynik finansowy netto

Informacje:

1. W danym okresie sprzedano 100 szt. wyrobów gotowych po 20 zł/sz. Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów wynosił 18 zł.
2. Naliczono i zapłacono odsetki w wysokości 80,- z tytułu nieterminowej wpłaty należności budżetowych.
3. Odpisano jako przedawnione należności w kwocie 200,-
4. Otrzymano na rachunek bankowy odsetki w kwocie 150,- od środków zgromadzonych na lokacie terminowej.
5. Zakupiono środek trwały o wartości netto 6.000,- (VAT 22%)
6. Zapłacono ratę kredytu w wysokości 1.000,- plus odsetki w wysokości 50,-
7. Naliczono odsetki od należności w wysokości 130,-
8. Zapłacono 120,- tytułem kosztów reprezentacji (zakupionych usług gastronomicznych).
9. Sprzedano za 2.000,- papiery wartościowe, które nabyte zostały za 1.800,-
10. Otrzymano przelewem 200,- tytułem kar umownych od kontrahentów.
11. Stopa podatku dochodowego wynosi 19%.

Zadanie 6

W księgach spółki z o.o. „NEPTUN” za rok obrotowy 200X zarejestrowano następujące przychody i koszty:

1. przychody netto ze sprzedaży towarów                                     150.000
2. wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia              90.000
3. koszty ogólnego zarządu                                                  15.000

w tym koszty reprezentacji 500

• koszty handlowe                                                                1.500 
• pozostałe przychody operacyjne                                        2.000
• pozostałe koszty operacyjne                                                          1.200
• przychody finansowe                                                                        600

w tym naliczone lecz nie zapłacone odsetki 200

• koszty finansowe                                                                  400

w tym zapłacone odsetki budżetowe 100

Ponadto wiadomo, że w bieżącym roku zapłacono dostawcom odsetki w kwocie 200 z tytułu nieterminowej płatności, które naliczono i zaksięgowano w ciężar kosztów w roku 200X-1.

Spółka „NEPTUN” rozpoczęła działalność gospodarczą w 200X-2 roku. Za rok 200X-2 wykazała dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym w kwocie 45.000 zł, natomiast w roku 200X-1 poniosła stratę podatkową w kwocie 4.000 zł.

Polecenia:

Na podstawie podanych danych obliczyć:

1. przychody księgowe,
2. przychody podatkowe,
3. koszty księgowe,
4. koszty uzyskania przychodów,
5. wynik finansowy brutto,
6. dochód podatkowy,
7. podstawę opodatkowania,
8. bieżący podatek dochodowy,
9. wynik finansowy netto.

Proszę sporządzić deklarację CIT-8 wiedząc, że w roku 200X spółka NEPTUN zapłaciła w formie zaliczek na podatek dochodowy kwotę 8.000.

Zadanie 7

Spółka z o.o. „ALKO” prowadzi działalność usługową i ewidencję kosztów w układzie rodzajowym. Rachunek zysków i strat sporządza w wariancie porównawczym. Rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

W okresie sprawozdawczym poniosła następujące koszty:

1. Koszty według rodzajów:

    a) zużycie materiałów i energii                                                            120.000

    b) usługi obce                                                                                          85.000

    c) amortyzacja                                                                                         12.000

    d) wynagrodzenia                                                                                     50.000

    e) świadczenia na rzecz pracowników                                                     12.000

    f) inne koszty rodzajowe                                                                            6.000

           razem                                                                                               285.000

2. Stany pozostałych kont wynikowych są następujące:

           a) sprzedaż usług                                                                                   345.000

     a) przychody finansowe                                                                            4.000

         w tym: odsetki zapłacone          3.600

                      odsetki naliczone             400

     b) koszty finansowe (odsetki zapłacone, w tym budżetowe 500)            2.000

     c) pozostałe przychody operacyjne (odpisane zobowiązania)                  1.000

     d) straty nadzwyczajne (losowe)                                                                 500

3. Osiągnięty dochód opodatkowany jest podatkiem dochodowym wg stawki 19%.

 Zadania do wykonania:

1. Wprowadzić podane koszty i przychody na konta.
2. Obliczyć koszty, przychody podatkowe oraz zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego, przy założeniu, że wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników zostały wypłacone.
3. Ustalić w sposób księgowy wynik finansowy netto.

Zadanie 8

Informacje zawarte na kontach wynikowych w spółce z o.o. „KADR” są następujące:

Nazwa konta	Kwota
Amortyzacja	3.000
Zużycie materiałów	15.000
Usługi obce	8.000
Wynagrodzenia	6.000
Świadczenia na rzecz pracowników	2.500
Pozostałe koszty rodzajowe, w tym:	3.500
– Podróże służbowe	1.500
– Inne koszty uznane przez prawo podatkowe	2.000
Rozliczenie kosztów rodzajowych	38.000
Koszty sprzedaży	3.000
Koszty zarządu	2.500
Przychody ze sprzedaży wyrobów	47.400
Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów	41.000
Przychody ze sprzedaży towarów	32.200
Wartość sprzedanych towarów w cenach nabycia	27.300
Przychody finansowe – odsetki otrzymane	2.900
Koszty finansowe – zapłacone odsetki budżetowe	970
Pozostałe przychody operacyjne, w tym:	3.100
– Przychody ze sprzedaży środków trwałych	2.000
– Pozostałe przychody operacyjne – odpisane przedawnione     zobowiązania	1.100
Pozostałe koszty operacyjne, w tym:	13.300
– Wartość sprzedanych środków trwałych	1.300
– Utworzone rezerwy na zobowiązania	12.000
Straty nadzwyczajne – zdarzenia losowe	300
Zyski nadzwyczajne – otrzymane odszkodowanie	200

Zadania do wykonania:    

1. Obliczyć i zaksięgować kwotę podatku dochodowego (wynagrodzenia oraz świadczenia na rzecz pracowników zostały wypłacone).
2. Dokonać księgowań związanych z ustaleniem wyniku finansowego osobno w wariancie porównawczym i w wariancie kalkulacyjnym.

Zadanie 9

W spółce akcyjnej „DEKOR” struktura kont wynikowych jest następująca:

Symbol konta	Nazwa konta	Kwota
400	Amortyzacja	50.000
401	Zużycie materiałów	200.000
402	Usługi obce	115.000
403	Podatek akcyzowy	15.000
404	Wynagrodzenia	150.000
405	Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników	70.000
409	Pozostałe koszty rodzajowe	30.000
409-1	Koszty reprezentacji	2.000
409-2	Inne koszty uznane przez prawo podatkowe	28.000
490	Rozliczenie kosztów	630.000
541	Koszty sprzedaży	15.000
550	Koszty ogólnego zarządu	34.000
701	Przychody ze sprzedaży produktów	890.000
701-1	Przychody ze sprzedaży wyrobów	640.000
701-2	Przychody ze sprzedaży usług	250.000
711	Koszt sprzedanych produktów	571.000
711-1	Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów	420.000
711-2	Koszt wytworzenia sprzedanych usług	151.000
750	Przychody finansowe	56.300
750-1	Dywidenda z tytułu udziałów	20.000
750-2	Przychody z tytułu skapitalizowanych odsetek od pożyczki	10.000
750-3	Dodatnie różnice kursowe (zrealizowane)	12.000
750-4	Oprocentowanie środków na rachunkach bankowych	500
750-5	Przychody ze zbycia inwestycji – papierów wartościowych notowanych na giełdzie	13.000
750-6	Otrzymane odsetki od należności	800
751	Koszty finansowe	45.000
751-1	Wartość sprzedanych inwestycji – papierów wartościowych	8.000
751-2	Ujemne różnice kursowe powstałe w wyniku wyceny na dzień bilansowy	7.000
751-3	Zrealizowane różnice kursowe	15.000
751-4	Odsetki od kredytów bankowych	10.000
751-5	Odsetki od zobowiązań podatkowych	5.000
760	Pozostałe przychody operacyjne	76.000
760-1	Otrzymane kary umowne	12.000
760-2	Odpisane nadwyżki inwentaryzacyjne	4.000
760-3	Rozwiązane odpisy aktualizujące należności – uprzednio nie zaliczono do kup	20.000
760-4	Przychody ze sprzedaży środków trwałych	19.000
760-5	Odpisane zobowiązania wobec dostawców (przedawnione)	6.000
760-6	Otrzymane nieodpłatnie środki obrotowe	10.000
760-7	Odwrócone odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych – uprzednio nie zaliczono do kup	5.000
761	Pozostałe koszty operacyjne	37.000
761-1	Odpisy aktualizujące wartość należności od podmiotów postawionych w stan upadłości, z możliwością zawarcia układu	10.000
761-2	Odpisane należności przedawnione	6.000
761-3	Darowizna na cele pożytku publicznego	1.000
761-4	Odpisane środki trwałe w budowie – bez efektu gospodarczego	4.000
761-5	Opłaty sądowe	5.000
761-6	Odszkodowania powypadkowe	3.000
761-7	Likwidacja środków trwałych w związku ze zmianą profilu działalności	8.000

Zadania do wykonania:    

1. Obliczyć i zaksięgować kwotę podatku dochodowego, jeżeli wiadomo, że spółka rozlicza różnice kursowe metodą określoną w przepisach podatkowych. Ponadto wynagrodzenia oraz świadczenia na rzecz pracowników zostały wypłacone.
2. Dokonać księgowań związanych z ustaleniem wyniku finansowego w wariancie porównawczym.

Bilansowe odzwierciedlenie zmian majątku jednostki gospodarczej w systemie kont

Tagi

Bilansowe odzwierciedlenie zmian majątku jednostki gospodarczej w systemie kont

Pojęcie i klasyfikacja operacji gospodarczych

Operacje gospodarcze powodujące zmiany w składnikach majątku.              

1.[Aktywa+operacja-operacja] = [Pasywa]

np.:podjęcie gotówki z rachunku bankowego do kasy. Zmniejsza się wówczas stan środków pieniężnych na rachunku bankowym, a jednocześnie zwiększa się stan gotówki w kasie, jednak ogólna suma środków gospodarczych nie ulega zmianie.

Operacje gospodarcze powodujące zmiany w pasywach bilansu.

2.[Aktywa] = [Pasywa+operacja-operacja]

np.:przeznaczenie części wygospodarowanego zysku na zwiększenie kapitału własnego (zwiększa się wówczas kapitał przedsiębiorstwa lub kapitał zapasowy, a zmniejsza sie stan zysku)

Operacje gospodarcze powodujące zwiększenie aktywów i pasywów

3.[Aktywa+operacja] = [Pasywa+operacja]

np.:zakup materiałów w trybie bezgotówkowym powodujący zwiększenie stanu materiałów i zwiększenie stanu zobowiązań wobec dostawców.

Operacje gospodarcze powodujące zmiejszenie aktywów i pasywów

4.[Aktywa-operacja] = [Pasywa-operacja]

np.:spłata zobowiązań wobec dostawców, powoduje zmniejszenie stanu środków pieniężnych (w kasie lub na rachunku bankowym) i jednocześnie zmniejszenie stanu zobowiązań wobec dostawców.

Ruch środków w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

[śr.pieniężne>materiały ]->[produkcja>wyroby gotowe]->[wyroby got.>śr.]

                          i inne śr.                                                                        pieniężne

Ruch środków w przedsiębiorstwie handlowym.

[środki pieniężne>towary]->[towary>środki pieniężne]

Bilans spółki „X” z o.o. sporządzony na dzień 1.01.19

1.majątek trwały             800.000                  1.kapitał udziałowy             880.000

2.towary                           120.000                  2.zysk za rok ubiegły          160.000

3.rach.bankowy               160.000                  3.zobowiązania                      80.000

4.kasa                                 40.000                                                             ———–

                                       ————

                                      1.120.000                                                            1.120.000

np.: podjęto gotówkę z banku do kasy 56.000

3.rach.bankowy -56.000

4.kasa                 +56.000

Niecelowe zjawisko zmian w ewidencji np.:kradzież samochodu należącego do firmy.

Umowa, kontrola nie są zdarzeniami księgowymi.

! Czteroelementowa struktura równania bilansowego

Zasoby trwałe+Zasoby obrotowe=Kapitał własny+Kapitał obcy

Konta księgowe i zasady ich funkcjonowania.(3.2)

                                                               Nazwa konta

debet(winnien)—————————-credit(ma)

debet                                 konta                                        credit

——————————aktywów——————————–

1.stan początkowy                        2.operacje zmniejszające

2.operacje zwiększające     

debet                                 konta                                       credit

——————————pasywów——————————–

1.operacje zmniejszające                1.stan początkowy

                                                         2.operacje zwiększające

Podatki kosztowe

Tagi

Podatki kosztowe, Zadanie z rachunkowości

Zadanie z rachunkowości

Spółka OMEGA S.A. na dzień 1 stycznia 200X r. jest właścicielem:

1. budynku administracyjnego o powierzchni użytkowej 1.100 m²,

2. gruntu pod budynkiem administracyjnym o powierzchni 400 m²,

3. samochodu ciężarowego o masie całkowitej 24 tony.

Na podstawie powyższych informacji proszę obliczyć podatek za rok 200X wiedząc, że stawki podatkowe na ten rok wynoszą:

– budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: 18,50 zł/m²,

– grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: 0,60 zł/m²,

– samochody ciężarowe o masie od 23 do 25 ton: 960 zł. Wyniki obliczeń proszę przedstawić na kontach.

Podatek dochodowy bieżący

Tagi

Podatek dochodowy bieżący

 AKTY  PRAWNE

1. Ustawa z dn. 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.)
2. Ustawa z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.)
3. Ustawa z d. 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.)

Wpływ przepisów o podatku dochodowym na treść sprawozdania finansowego różnych jednostek gospodarczych

Wyszczególnienie	Spółki handlowe będące osobami prawnymi	Spółki handlowe niemające osobowości prawnej	Spółki cywilne i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
Opodatkowanie dochodu	Ustawa o PDOP	Ustawa o PDOF	Ustawa o PDOF
Rok obrotowy	Rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy	Rok kalendarzowy	Rok kalendarzowy
Podatnicy	Jednostka gospodarcza	Właściciel	Właściciel
Wynik finansowy bilansowy	Netto	Brutto	Brutto
Podatek dochodowy	Obciąża wynik finansowy	Nie występuje w RZiS	Nie występuje w RZiS
Odroczony podatek dochodowy	Obowiązek naliczania zgodnie z kryteriami określonymi w ustawie o rachunkowości	Nie nalicza się odroczonego podatku dochodowego	Nie nalicza się odroczonego podatku dochodowego
Kapitał własny	Z podziałem na rodzaje	Kapitał właścicieli	Kapitał właścicieli(a)
Konto „Rozrachunki z właścicielem”	Nie prowadzi się	Można prowadzić	Można prowadzić
Formy ewidencji	Tylko księgi rachunkowe	Księgi rachunkowe lub księgi podatkowe	Księgi rachunkowe lub księgi podatkowe

PODSTAWOWE  DEFINICJE

PRZYCHODY

MSR – założenia koncepcyjne:

Przychody to zwiększenia korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub ulepszenia aktywów albo zmniejszenia zobowiązań, powodujące wzrost kapitału własnego, z wyjątkiem wkładów wnoszonych przez udziałowców/akcjonariuszy.

Uor (art.3)

Przychody i zyski – rozumie się przez to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Upd (art.12, ust.1)

Przychodami, z zastrzeżeniem ust.3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności:

1. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe,
2. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń …..
3. ………. itd.

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust 3).

Za datę powstania przychodu (o którym mowa w ust. 3) uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c – 3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności (art. 12 ust. 3a).

Wyjątek od zasady podstawowej powodujący, że moment powstania przychodu jest wcześniejszy, stanowi:

·         wystawienie faktury dokumentującej dostawę towarów przed datą wydania towaru, zbycia prawa lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi – datą powstania przychodu będzie w tym przypadku dzień wystawienia faktury,

·         uregulowanie należności przed wydaniem towaru, zbyciem prawa lub wykonaniem usługi albo częściowym wykonaniem usługi – datą powstania przychodu w tym przypadku będzie dzień otrzymania należności. Nie dotyczy to jednak otrzymanych przedpłat, zaliczek, rat, zadatków na poczet przyszłych dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.

Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (ust. 3c).

W przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty (ust. 3e).

Do przychodów nie zalicza się (art.12 ust.4):

1. pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych,
2. kwot naliczonych lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również udzielonych pożyczek (kredytów),
3. ………

KOSZTY

MSR – założenia koncepcyjne

Koszty to zmniejszenia korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów albo powstania zobowiązań, powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli.

Uor (art.3)

         Rozumie się przez to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

UPD (art.15)

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (updp).

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c (art. 15 ust.4 updp).

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1. sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są zobowiązani do sporządzenia, albo
2. złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeśli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego

– są potrącane w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody (ust. 4b).

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w ust. 4b, są potrącane w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie (ust. 4c).

Koszty uzyskania przychodów, inne niż bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia (art. 4d).

Jeśli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią kup proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art.4d).

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważają dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę ujęcia kosztów

(art. 22, ust. 6b).

U podatników prowadzących księgi rachunkowe za dzień poniesienia kup uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (ust 4e).

Schemat 1. Ewidencja bieżącego podatku dochodowego

Rachunek bieżący		Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku dochodowego		Podatek dochodowy bieżący
		2			1
		3
			Wynik finansowy
					4

Objaśnienia:

1 – Zobowiązanie z tytułu bieżącego podatku dochodowego,

2 – Wpłata zobowiązania do urzędu skarbowego,

3 – Zwrot nadpłaconego podatku dochodowego,

4 – Przeksięgowanie bieżącego podatku dochodowego na wynik finansowy.

Alokacja podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym

BILANS		RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
AKTYWA	PASYWA
B. Aktywa  obrotowe	B. Zobowiązania i   rezerwy na zobowiązania		Zysk (strata) brutto
– Należności z tytułu podatków, dotacji, ceł i ubezpieczeń i zdrowotnych oraz innych świadczeń	–  Zobowiązania z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń i innych świadczeń		Podatek dochodowy
			Zysk (strata) netto

Przykład 1:

Do jednostki w dniu 12.03 wpłynęła faktura za usługi wykonane w lutym. Koszt z tej faktury będzie ujęty w księgach rachunkowych w lutym. Gdyby faktura wpłynęła po 20.03, tj. po wpłacie zaliczki na podatek, wówczas koszt byłby ujęty w księgach marca.

Przykład 2:

W marcu jednostka nabyła materiały podstawowe objęte ewidencją magazynową. Faktura zakupu będzie ujęta w księgach marca, ale wartość zużytych materiałów będzie ujęta w koszty z chwilą ich wydania do produkcji (na podstawie dowodu RW lub innego obowiązującego w jednostce).

Przykład 3:

W styczniu jednostka opłaciła prenumeratę prasy i czasopism na cały 2008 r. w kwocie 2.000 zł. Całą kwotę jednostka może zaliczyć w koszty już w styczniu, gdyż jest to koszt pośredni, podatkowo zaliczany do kosztów z chwilą poniesienia. Dla celów bilansowych jednostka uznała, że koszt jest nieistotny, nie wpłynie na zniekształcenie wyniku jednostki, wobec czego w ramach przyjętych uproszczeń może być zaliczony do kosztów jednorazowo, bez konieczności rozliczania międzyokresowego.

Przykład 4:

Jednostka w marcu opłaciła z góry na cały rok czynsz za wynajem powierzchni. Koszt ten w księgach będzie ujęty na koncie rozliczeń międzyokresowych i przypisany proporcjonalnie do poszczególnych miesięcy także podatkowo. Jeśli byłby to koszt nieistotny, wówczas jednostka mogłaby przypisać wydatek z tego tytułu do właściwego roku (nie rozliczając kosztów co miesiąc).

Podatek od towarów i usług (VAT)

Tagi

Podatek od towarów i usług (VAT), zadania z rachunkowości

zadania z rachunkowości

Zadanie 1

Spółka SIGMA jako podatnik podatku VAT świadczy krajowe usługi transportowe. Proszę zaksięgować podane operacje gospodarcze ujmując podatek VAT na kontach „VAT naliczony” oraz „VAT należny”. Na koniec okresu proszę dokonać okresowego rozliczenia podatku VAT, wypełniając deklarację VAT-7.

1. Otrzymano fakturę VAT od dostawcy za zużytą energię elektryczną. Termin płatności zobowiązania przypada w danym okresie sprawozdawczym:

– wartość netto                           2.000

– VAT 22%                            ………….

– wartość brutto                      ………….

2. Zakupiono materiały biurowe o wartości netto 3.000. VAT 22%. Materiały przyjęto do magazynu. Płatność nastąpi w terminie późniejszym.
3. Wystawiono faktury VAT za sprzedane usługi transportowe:

– wartość netto                        …………

– VAT 22%                            ………….

– wartość brutto                         15.860

Termin płatności zobowiązania przypada w danym okresie sprawozdawczym.

4. Zakupiono za gotówkę komputer. Wartość netto wynosi 5.000, VAT 22%. Komputer przyjęto do użytkowania w sekretariacie.
5. Sprzedano kserokopiarkę: wartość początkowa 6.000, zakumulowana amortyzacja 2.500, cena sprzedaży netto 4.500, VAT 22%. Zapłata nastąpi w terminie późniejszym.
6. Otrzymano fakturę VAT ze stawką 22% o wartości netto 3.500, która dotyczy kosztów wynajmu pomieszczeń garażowych. Faktura opłacona została gotówką.
7. Częścią kosztów wynajmu pomieszczeń garażowych obciążyliśmy naszego klienta, wystawiając fakturę VAT (refakturę) o wartości brutto 976.

Zadanie 2

Spółka z o.o. „KLON” z siedzibą w Warszawie, ul. Sikorek 1, posiadająca NIP PL5212223344, prowadzi działalność produkcyjną, handlową i usługową. Sprzedawane produkty opodatkowane są stawką VAT 22%, natomiast usługi stawką 7%.

Na początek stycznia saldo konta „Rozrachunki publiczno-prawne z tytułu podatku VAT” wynosi 2.000 zł i oznacza nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc.

W styczniu 200X roku miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1.  Otrzymano (4 stycznia) od dostawcy krajowego „LSS” Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Kruk 24 (NIP 522-111-66-88) fakturę VAT nr 15, z dnia 3-01-200X. Kwota netto faktury 10.000, VAT 22%. Przyjęto do magazynu (4 stycznia) materiały w cenie zakupu (PZ 1) z przeznaczeniem do produkcji wyrobów.

2.  W dniu 4-01-200X wystawiono fakturę VAT nr 1 dotyczącą sprzedaży wyrobów dla odbiorcy krajowego „DDS” Sp. z. o.o z siedzibą w Tarczynie, ul. Pawia 1 (NIP 797-999-11-55). Wartość netto faktury 50.000, VAT 22%. Wyroby wydano z magazynu w dniu wystawienia faktury na podstawie dowodu WZ 1. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów 40.000.

3.  Otrzymano (6 stycznia) od dostawcy krajowego „MORS” Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku, ul. Sowy 15 (NIP 584-777-66-88) fakturę VAT nr 37, z dnia 5-01-200X. Kwota netto faktury 60.000, VAT 22%. Towary przyjęto do magazynu (7 stycznia) w cenie zakupu (PZ 2).

4. W dniu 14-01-200X wystawiono fakturę VAT nr 2 dotyczącą sprzedaży usług dla odbiorcy krajowego „SSP” Sp. z. o.o z siedzibą w Łodzi, ul. Lipowa 111 (NIP 729-111-33-55). Wartość netto faktury 20.000, VAT 7%. Data sprzedaży usług pokrywa się z datą wystawienia faktury.

5.  W dniu 15-01-200X wystawiono fakturę VAT nr 1/EU dla kontrahenta niemieckiego „KSP” GmbH (NIP DE 999999999) o wartości 10.000 EURO za sprzedane wyroby gotowe. Wyroby gotowe wydano z magazynu w dniu wystawienia faktury (WZ 2). Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów wynosi 30.000. W bieżącym miesiącu otrzymano dokumenty potwierdzające dostawę towarów do magazynu odbiorcy. Fakturę przeliczono po kursie 4,20 PLN.

• W dniu 18-01-200X otrzymano fakturę nr 32 od kontrahenta francuskiego „PSM” (NIP FR 22222222222) wraz z dostawą towarów. Wartość faktury 5.000 EURO. Fakturę wystawiono

      14-01-200X. Fakturę przeliczono po kursie 4,25 PLN.

7.  W dniu 20-01-200X wystawiono fakturę nr 1/EXP dla kontrahenta ukraińskiego „KIK” o wartości 5.000 USD za sprzedane wyroby gotowe (eksport bezpośredni). Wyroby gotowe wydano z magazynu w dniu wystawienia faktury (WZ 4). Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów wynosi 12.000. Urząd celny potwierdził wywóz wyrobów poza terytorium UE w dniu 23-01-200X. Dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE otrzymano 25-01-200X.  Fakturę przeliczono po kursie 3,20 PLN.

8.  Otrzymano fakturę nr 27 od kontrahenta amerykańskiego „ZZM” (import) dotyczącą zakupu środka trwałego (maszyny produkcyjnej) o wartości 10.000 USD. Kontrahent zagraniczny wystawił fakturę w dniu 15-01-200X. Fakturę oraz dowód SAD otrzymano 26-01-200X. Dowód SAD informuje o:

1. kurs USD wynosi 3,00 PLN,
2. cło 3.000
3. podatek VAT  7.260.

Fakturę przeliczono po kursie 3,15 PLN.

Środek trwały przyjęto do eksploatacji w dniu 28 stycznia (OT 1).

• W dniu 28-01-200X wystawiono fakturę VAT nr 3 dotyczącą sprzedaży towarów dla odbiorcy krajowego „WZK” Sp. z. o.o z siedzibą w Krakowie, ul. Kawki 18 (NIP 676-888-11-44). Wartość netto faktury 40.000, VAT 22%. Towary wydano z magazynu w dniu wystawienia faktury na podstawie dowodu WZ 3. Cena nabycia sprzedanych towarów 30.000.
• Otrzymano od dostawcy krajowego „MOTOR” Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Sasanki 76 (NIP 521-444-66-88) fakturę VAT nr 28, z dnia 28-01-200X potwierdzającą zakup samochodu osobowego. Kwota netto faktury 70.000, VAT 22%. Samochód przyjęto do użytkowania w dniu 30 stycznia (OT 2).
• Przekazano 30-01-200X w formie darowizny wyroby gotowe (WZ 4), których koszt wytworzenia wynosi 1.000, a cena sprzedaży netto 1.200, VAT 22%.

12.Otrzymano od „TWÓJ TELEFON” Sp. z o.o. (NIP 526-11-44-666) fakturę VAT nr 5555 z dnia 31-01-200X za rozmowy telefoniczne o wartości netto 1.000. Płatność za fakturę 5-02-200X.

Zadania do wykonania:

1. Zaksięgować na kontach teowych w/w operacje gospodarcze.
2. Wypełnić rejestry VAT według załączonych wzorów.
3. Sporządzić deklarację VAT-7.
4. Dokonać przeksięgowań podatku VAT na koniec stycznia.

Rejestr sprzedaży za styczeń:

Nr operacji	Data powstania obowiązku podatkowego	Stawka 22%	Stawka 7%	Stawka 0%
Netto	VAT	Netto	VAT	Eksport	WDT
suma

Rejestr pozostałych zakupów krajowych:

Nr operacji	Data odliczenia	Wartość:
Netto	VAT z faktury	VAT do odliczenia
suma

Rejestr zakupów środków trwałych za styczeń:

Nr operacji	Data odliczenia	Wartość:
Netto	VAT z faktury	VAT do odliczenia
suma

Rejestr WNT za styczeń:

Nr operacji	Data powstania obowiązku podatkowego	Wartość:
Netto	VAT należny	VAT naliczony do odliczenia
suma

Rozliczenie podatku VAT:

Lp.	Wyszczególnienie	Kwota
1	Podatek należny za styczeń
2	Podatek naliczony do odliczenia w styczniu, bez nadwyżki z poprzedniej deklaracji
3	Łączna kwota podatku naliczonego do odliczenia w styczniu
4	Nadwyżka podatku VAT należnego nad naliczonym
5	Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad należnym

Zadanie 3

Spółka „X” prowadzi działalność produkcyjną, handlową i usługową. Sprzedawane produkty opodatkowane są stawką VAT 22%, natomiast usługi stawką 7%.

Na początek miesiąca saldo konta „Rozrachunki publiczno-prawne z tytułu podatku VAT” wynosi 2.000 zł i oznacza nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc.

W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Otrzymano fakturę VAT za zakup materiałów do produkcji wyrobów. Kwota netto faktury 10.000, VAT 22%. Materiały przyjęto do magazynu.
2. Wystawiono fakturę VAT dotyczącą sprzedaży dla odbiorców krajowych:
3. wyrobów ze stawką 22% o wartości netto 50.000,
4. usług ze stawką 7% o wartości netto  20.000.

Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów 35.000.

• Otrzymano faktury VAT ze stawką 22% dotyczące zakupu towarów o wartości netto 60.000, które przyjęto do magazynu.
• Otrzymano faktury VAT za rozmowy telefoniczne o wartości netto 1.000. Płatność za fakturę w miesiącu następnym.
• Sprzedano wystawiając fakturę VAT towary o wartości netto 50.000, których wartość w cenie nabycia wynosi 40.000.
• Otrzymano fakturę od kontrahenta zagranicznego (import) dotyczącą zakupu środka trwałego o wartości 4.000 USD. Dowód SAD informuje o:
• cło 1.000
• podatek VAT 3.740.

Zobowiązanie wobec kontrahenta zagranicznego przeliczono po kursie 4,00 PLN.

Środek trwały przyjęto do eksploatacji.

• Wystawiono fakturę dla kontrahenta niemieckiego o wartości 10.000 EURO za sprzedane wyroby gotowe. W bieżącym miesiącu otrzymano dokumenty potwierdzające dostawę towarów do magazynu odbiorcy. Fakturę przeliczono po kursie 4,20 PLN. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów wynosi 38.000.
• Otrzymano fakturę od kontrahenta francuskiego wraz z dostawą towarów. Wartość faktury 5.000 EURO. Fakturę wystawiono w bieżącym miesiącu. Fakturę przeliczono po kursie 4,25 PLN.
• Przekazano w formie darowizny wyroby gotowe, których koszt wytworzenia wynosi 4.000, a cena sprzedaży 4.500, VAT 22%.

Zadania do wykonania:

Zaksięgować operacje gospodarcze.

Obliczyć dane niezbędne do sporządzenia deklaracji VAT-7.

Dokonać przeksięgowań podatku VAT.

Uproszczony rejestr sprzedaży:

Nr operacji	Stawka 22%	Stawka 7%	Stawka 0% – WDT
Netto	VAT	Netto	VAT
Suma

Uproszczony rejestr zakupów:

Nr operacji	Związane ze sprzedażą opodatkowaną – pozostałe zakupy	Związane ze sprzedażą opodatkowaną – zakupy środków trwałych
Netto	VAT	Netto	VAT
Suma

Uproszczony rejestr WNT:

Nr operacji	Wartość netto	VAT należny	VAT naliczony
Suma

Rozliczenie podatku VAT:

Lp.	Wyszczególnienie	Kwota
1	VAT należny w bieżącym miesiącu
2	Podatek naliczony do odliczenia w bieżącym miesiącu, bez nadwyżki z poprzedniej deklaracji
3	Łączna kwota podatku naliczonego do odliczenia w bieżącym miesiącu
4	Nadwyżka podatku VAT należnego nad naliczonym
5	Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad należnym

Zadanie 4

Spółka z o.o. „SATURN” będąca podatnikiem VAT prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży wyrobów i świadczeniu usług opodatkowanych VAT.

I.  W czerwcu 200X roku miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze:

1. Wystawiono faktury VAT dotyczące:
   1. sprzedaży wyrobów gotowych opodatkowanych stawką podstawową VAT o wartości netto 100.000;
   1. sprzedaży usług opodatkowanych stawką 7% w kwocie należnej od odbiorców 42.800;
   1. sprzedaży wyrobów odbiorcy zagranicznemu w kwocie 20.000 USD. Sprzedane towary w obrocie krajowym opodatkowane są stawką podstawową. Z dokumentów celnych (SAD) wynika:

– kurs USD 2,90 PLN,

– potwierdzenie wywozu towaru za granicę UE;

• usług naprawy urządzeń dla klienta zagranicznego, nie będącego podatnikiem VAT UE, o wartości netto 2.000.
• Otrzymano faktury VAT dotyczące:
  • zakupu materiałów, które przyjęto do magazynu z przeznaczeniem do produkcji wyrobów o wartości netto 80.000 i 22% podatku VAT;
  • zakupu samochodu osobowego w wartości netto 60.000 i podatku VAT ustalonym wg stawki podstawowej. Środek trwały przyjęto do użytkowania;
  • zakupu usługi remontowej w kwocie netto 2.000, VAT 440;
  • zakupu usługi  gastronomicznej w kwocie zobowiązania 535, w tym VAT 35;
  • zakupu materiałów o wartości netto 40.000 i podatku VAT 8.800.  Z zafakturowanej dostawy otrzymano w czerwcu materiały o wartości 28.000, pozostałe otrzymano 26 lipca 200X roku.

II.  Z danych deklaracji VAT za miesiąc maj 200X roku wynika nadwyżka podatku naliczonego nad należnym w kwocie 20.500 zł do zwrotu na rachunek bankowy.

Polecenie:

Uzupełnić dane w niżej podanych rejestrach VAT oraz rozliczyć podatek VAT za czerwiec 200X.

Rejestr sprzedaży:

Nr operacji	Stawka 22%	Stawka 7%	Stawka 0%
Netto	VAT	Netto	VAT
Suma

Rejestr zakupów:

Nr operacji	Związane ze sprzedażą opodatkowaną – pozostałe zakupy	Związane ze sprzedażą opodatkowaną – zakupy środków trwałych
Netto	VAT	Netto	VAT do odliczenia
Suma

Rozliczenie podatku VAT:

Lp.	Wyszczególnienie	Kwota
1	VAT należny za miesiąc czerwiec
2	Podatek naliczony do odliczenia w czerwcu
3	Nadwyżka podatku VAT należnego nad naliczonym
4	Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad należnym

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Tagi

Podatek dochodowy od osób fizycznych, Zadanie z rachunkowości

Zadanie z rachunkowości

Proszę dokonać stosownych wyliczeń oraz zaksięgować poniższe zdarzenia, które miały miejsce w styczniu 200X r. w spółce KROKUS:

1. Naliczono wynagrodzenia pracowników:

– A. Kwiatkowska – wynagrodzenie brutto 1.500

– R. Witolski – wynagrodzenie brutto 4.000

– S. Roszkowska – wynagrodzenie brutto 6.500

Wszystkim pracownikom przysługuje ulga w podatku dochodowym oraz ustawowe koszty uzyskania przychodów.

2. Zaksięgowano składki na ubezpieczenia społeczne i fundusze obciążające pracodawcę.
3. Naliczono i wypłacono z kasy wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło zawartej z M. Gruszką. Kwota brutto wynikająca z umowy wynosi 3.500. Umowa nie wiązała się z przeniesieniem praw autorskich.
4. Naliczono i wypłacono z kasy dla M. Jabłońskiej wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenie opiewającej na kwotę 4.500 brutto. Umowa obciążona jest tylko składką zdrowotną.
5. Dokonano przelewów wynagrodzeń na rachunki osobiste pracowników (WB).

Obliczenia:

			LISTA PŁAC NR 1/2008 ZA MIESIĄC STYCZEŃ 2009 R.
Lp.	Nazwisko i Imię	Płaca zasadnicza	Składki na ubezp. społeczne (obciążąjące ubezpieczonego)	Koszty uzyskania przychodów	Podstawa opodatkowania	Składka zdrowotna 9%	Składka zdrowotna 7,75%	Zaliczka na podatek dochodowy	Do wypłaty
1	A. Kwiatkowska	1 500,00	205,65	111,25	1 183	116,49	100,31	66	1 111,86
2	S. Roszkowski	6 500,00	891,15	111,25	5 498	504,80	434,69	509	4 595,05
3	R. Witolski	4 000,00	548,40	111,25	3 340	310,64	267,50	287	2 853,96
	Razem	12 000,00	1 645,20	333,75	10 021,00	931,93	802,50	955,00	8 467,87
Lp.	Nazwisko i Imię	Płaca zasadnicza	Składki na ubezp. społeczne (obciążające płatnika)	Fundusze pozaubezpie- czeniowe (FP, FGŚP)
1	A. Kwiatkowska	1 500,00	240,90	38,25
2	S. Roszkowski	6 500,00	1 043,90	165,75
3	R. Witolski	4 000,00	642,40	102,00
	Razem	12 000,00	1 927,20	306,00

Pkt. 3:

Brutto                                                      3.500

Kup …..%                                          ………..

Podstawa opodatkowania                  ………..

Podatek dochodowy                          ………..

Do wypłaty                                        ………..

Pkt. 4:

Brutto                                                      4.500

Składka zdrowotna 9%                      ………..

Składka zdrowotna 7,75%                 ………..

Kup …..%                                          ………..

Podstawa opodatkowania                  ………..
Podatek dochodowy                          ………..

Do wypłaty                                        ………..

Systemy podatkowe w krajach Europy Zachodniej

Tagi

bardzo dobra praca magisterska, Systemy podatkowe w krajach Europy Zachodniej

bardzo dobra praca magisterska

Systemy podatkowe istniejące obecnie w krajach Europy Zachodniej ukształtowały się po II wojnie światowej. Zmiany systemu podatkowego w dużym stopniu dokonywały się pod wpływem doktryny J.M. Keynesa odchodzącej od neutralności podatków oraz nakładającej na podatki wiele funkcji pozafiskalnych. Opodatkowanie dochodów ludności stało się jednym z najistotniejszych narzędzi redystrybucji dochodów ludności, umożliwiających zarówno realizację idei sprawiedliwości społecznej, jak i stymulowanie pożądanych zachowań w sferach produkcji i konsumpcji. Wysokość opodatkowania bezpośredniego w krajach Unii Europejskiej zależy od suwerennej decyzji kraju członkowskiego. Dokonując analizy podatków bezpośrednich w poszczególnych krajach należy zwrócić przede wszystkim uwagę na ich wysokość oraz kształtowanie się stawek w określonym odcinku czasowym^[1].

W krajach UE obowiązują zbliżone rozwiązania dotyczące opodatkowania dochodów osób fizycznych. Podobieństwa dotyczą konstrukcji i zasad. W zbliżonym kierunku zmierzają też zmiany systemu podatkowego dokonywane w ostatnich latach. W kwestiach szczegółowych istnieje jednak wiele różnic. Wspólne cechy konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych w krajach UE polegają na tym, że:

• podatek ten jest odnoszony do całości dochodów podatnika, a nie do jego poszczególnych części;
• podatek jest progresywny, zaś rozwiązania szczegółowe znajdują wyraz w różnej licznie progów oraz wysokości początkowej i najwyższej stawki;
• istnieje kwota dochodów wolna od podatku uwzględniająca minimum egzystencji;
• obciążenia podatkowe często są dostosowane do zmiany kosztów utrzymania przez stworzenie automatycznej lub półautomatycznej indeksacji bądź też, sporadycznie przez zmianę progów podatkowych;
• obciążenia podatkowe uwzględniają zdolność płatniczą i stan za pomocą systemu ulg i zwolnień podatkowych;
• systemy podatkowe zwierają preferencje dotyczące sposobu uzyskiwania dochodu oraz sposoby jego wydatkowania⁸⁹.

Ani w teorii ani w praktyce nie ma konsensusu dotyczącego optymalnego poziomu opodatkowania i idealnej struktury podatków. Nie ma więc wzorca, z którym można by porównywać podatki istniejące w różnych krajach. Systemy podatkowe są często efektem wielu historycznie nastających i nieskorelowanych ze sobą decyzji. Celem podejmowanych reform jest doskonalenie systemu podatkowego i dostosowanie go do aktualnych potrzeb gospodarczych i oczekiwań społecznych. W rozwiniętych gospodarczo krajach UE panuje powszechna zgoda, że reformy podatku dochodowego powinny się przyczyniać do poprawy jego efektywności, uproszczenia, sprawiedliwości i przejrzystości.

W opodatkowaniu dochodów od osób fizycznych w większości państw UE stosowana jest progresja podatkowa z tym, że jest ona zróżnicowana w poszczególnych państwach, w zakresie zarówno, co do liczby i pojemności dochodowej progów podatkowych, jak też co do liczby i wysokości obowiązujących stawek. Liczbę progów podatkowych oraz wysokość stawek w krajach UE prezentuje poniższa tabela:

Tabela 6. Liczba progów podatkowych od podatku dochodowego osób fizycznych w krajach Unii Europejskiej w latach 1992-2017.

Kraj	Liczba progów	Stawki podatkowe (w %)
Austria	6	25; 35; 42; 48; 50; 55
Belgia	5	25; 30; 40; 45; 50
Dania	4	6; 15; 25; 40
Finlandia	4	6,5; 17,5; 21,5; 31,75
Francja	4	14; 30; 41; 45
Grecja	4	22; 29; 37; 45

89 Tamże, s. 89

Hiszpania	5	19; 24; 30; 37; 45
Holandia	3	36,55; 40,85 ;51,95
Irlandia	2	20; 40
Luksemburg	17	8;10; 12; 14; 16; 18…39
Niemcy	3	14; 42; 45
Portugalia	5	14,5; 28,5; 37; 45; 48
Polska	2	18; 32
Szwecja	3	31; 51; 56
Wielka Brytania	3	20; 40; 45
Włochy	5	23; 27; 38; 41; 43
Źródło: europa.eu [28.1	0.2017]

Niejako przy okazji należy podkreślić iż stawka proporcjonalna występuje w 7 państwach tzw. „Nowej Unii”, co ilustruje poniższa tabela:

Tabela 7: Wysokość stawki podatku liniowego w krajach UE.

Państwo	Wysokość stawki
Bułgaria	10%
Czechy	15%
Estonia	20%
Litwa	15%
Łotwa	23%
Rumunia	16%
Słowacja	19%
Węgry	15%

Źródło:     opracowanie własne na podstawie: eioba.pl/a/5bhu/brudna-historia-podatku-dochodowego [28.10.2017]

Obecnie obserwujemy presję na obniżanie i upraszczanie podatków. Wyraźnym przejawem tego jest zmniejszenie liczby progów podatkowych. Podczas gdy jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku w niektórych krajach Unii Europejskiej obowiązywało kilkanaście, a nawet więcej stawek podatkowych (np. w 1992 r. we Francji 12 stawek, w Niemczech 18, w Hiszpanii 17 i aż 25 w Luksemburgu) w obecnie obowiązującym ustawodawstwie liczba stawek waha się od 2 do 6, z wyjątkiem Luksemburga, gdzie nadal obowiązuje 17 stawek. Duża liczbę stawek w Luksemburgu tłumaczono względami psychologicznymi. Niewielkie skoki stopy opodatkowania pozwalały przy niewielkim wzroście dochodów łatwiej znosić progresję podatkową, działały na podatnika znieczulająco i przeciwdziałały podejmowaniu prób uchylenia się od podatków. Obecnie coraz powszechniej uznaje się jednak, że wymóg prostoty i jasności systemu podatkowego jest ważniejszy co skłania do zmniejszenia liczy progów podatkowych⁹⁰.

Stałym elementem podatku dochodowego jest kwota wolna od podatku, mająca na celu uwzględnienie osobistego charakteru tego podatku, a w szczególności zdolności płatniczej podatnika. Generalnie rzecz ujmując kwota ta powinna zapewniać minimalną ilość środków finansowych pozostawioną do jego dyspozycji. Oznacza to, że wysokość kwoty wolnej od podatku powinna nawiązywać do minimum egzystencji lub minimum socjalnego. Spośród 27 państw Unii Europejskiej w 12 z nich minimum podatkowe występuje jako odliczenie pewnej kwoty od dochodu, w 8 kolejnych jako odliczenie od podatku, a w pozostałych 7 w postaci stawki zerowej. Wysokość minimum jest niezwykle zróżnicowana. Nie wszędzie przysługuje ono każdemu podatnikowi, niezależnie od wielkości uzyskiwanego dochodu i sytuacji rodzinnej. Polska kwota minimum wolnego od podatku jawi się jako drastycznie niska na tle kwot wolnych od podatku przewidzianych w prawodawstwie państw Unii Europejskie, co prezentuje poniższa tabela:

Tabela 8. Wysokość kwoty wolnej od podatku dochodowego w krajach UE. Państwo Kwota wolna od podatku (w euro) Cypr 19 500 Finlandia 16 700 (zmiana w 2016 – wcześniej 16 500) Wielka Brytania 14 100 (zmiana 2016/2017 – wcześniej 13 500) Luksemburg 11 265 Austria 11 000 Hiszpania 9 230 (do określonego limitu dochodu) Belgia 8 710 Malta 8 500 /  11 900 (odpowiednio: zeznania indywidualne / małżonkowie) Niemcy 8 652 (zmiana w 2016 – wcześniej 8 354) Francja 5 963 Dania 5 750 90 A. Krajewska, dz. cyt., s. 96

Portugalia	4 104
Słowacja	3 800 (dla podatników o rocznym dochodzie poniżej 19 800 EUR)
Szwecja	3 600
Chorwacja	3 470
Słowenia	3 302 – 6 519 (w zależności od wysokości dochodu)
Holandia	2 130 (zasada – brak możliwości zastosowania w indywidualnych przypadkach)
Grecja	2 100 (dla dochodu do 42 000 EUR)
Litwa	1 992
Estonia	2 040 (zmiana – wcześniej 1728 EUR)
Irlandia	1 650 / 3 300 / 2 190 (odpowiednio: osoby samotne/małżonkowie lub partnerzy/ wdowy i wdowcy
Włochy	1880
Łotwa	900
Czechy	895
Polska	750

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: eioba.pl/a/5bhu/brudna-historia-podatku-dochodowego [28.10.2017]

Reasumując w minionych latach mogliśmy obserwować w większości korzystne dla podatników zmiany zachodzące w systemach podatkowych krajów Unii Europejskiej. Co prawda, z jednej strony w dwóch krajach (Austrii i Grecji) wzrosły obciążenia podatkowe osób najbogatszych, jednak z drugiej – w 10 państwach nastąpiła obniżka stawek podatku lub wzrost kwoty wolnej. W 2015 r. dwa kraje o liniowej stawce podatkowej zmieniły ją na niższą: Estonia z 21% na 20% i Łotwa z 24% na 23%. Z kolei w 2016 r. Węgry obniżyły stawkę liniową z 16% na 15%. W Austrii natomiast zmniejszono najniższą stawkę skali podatkowej z 36,5% do 25% oraz podwyższono próg podatkowy, od którego płaci się stawkę 50% (z 60 tys. euro do 90 tys. euro), wprowadzono jednak nową stawkę 55% dla najbogatszych (będzie ona obowiązywać czasowo – do 2020 r.). Stawki podatku obniżono także w Hiszpanii, Holandii i Irlandii. W Grecji wzrosła natomiast najwyższa stawka podatku solidarnościowego z 2,8% do 8% (dla osób najbogatszych). Z kolei kilka krajów podwyższyło kwotę wolną od podatku: Niemcy z 8 354 euro do 8 652, Estonia z 1 848 euro do 2 040 (przewidywany dalszy sukcesywny wzrost do 2018 r. – kwota wolna ma być na poziomie 2 460 euro), Finlandia z 16 500 euro do 16 700 euro, Wielka Brytania z ok. 13 500 euro do ok. 14 100 euro^[2].

W doktrynie podatkowej podkreśla się nie ma uniwersalnego systemu podatkowego, który pasowałby do każdego z państw. Budując system podatkowy, należy uwzględnić wiele czynników politycznych, gospodarczych i społecznych. Zdaniem R. Mastalskiego nie należy budować systemu podatkowego w oderwaniu od wymienionych czynników^[3].

Dodatkowo podkreśla się uwarunkowania historyczne, które wpływają na system podatkowy w danym państwie. Opinia ta powielana jest również przez innych teoretyków podatków. Słusznie zauważa H. Dzwonkowski, że „w rezultacie wpływu różnorodnych czynników na kształt obowiązującego systemu podatkowego trudno nieraz znaleźć w tym systemie myśl przewodnią, która łączyłaby te podatki w uporządkowaną całość. W rezultacie często powstaje nieuporządkowany zbiór podatkowy, a nie system”^[4].

Adam Smith, autor wydanego w 1776 roku Bogactwa narodów i opublikowanej w 1759 roku Teorii uczuć moralnych, dawał w jednym z wykładów receptę na harmonijny rozwój społeczeństw: „Bardzo mało jest wymagane by doprowadzić państwo do dobrobytu nawet z najniższego poziomu barbarzyństwa, mianowicie pokój, niskie podatki i tolerancyjne kierowanie sferą sprawiedliwości. Wszystkie formy rządów, które zbaczają z tej naturalnej ścieżki, lub które odwołują się do potrzeby zahamowania rozwoju społecznego na jakimś szczególnym etapie, są nienaturalne i po to by utrzymać się u władzy, zmuszone są odwoływać się do represji i tyranii”^[5].

---

^[1]   A. Krajewska, Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa 2012, s. 88

^[2]   pwc.pl/pl/media/2016/2016-04-26-poziom-podatku-dochodowego-w-polsce-sredni-na-tle- innych-krajow-ue.html [12.11.2017]

^[3]   R. Mastalksi, Prawo podatkowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 30-31

^[4]   H. Dzwonkowski, Podstawowe pojęcia i instytucje podatków oraz prawa podatkowego, w: Prawo podatkowe, red. H, Dzwonkowski, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 61-63

^[5]   Cyt za: W. Kwaśnicki, Zasady ekonomii rynkowej, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 48

Wpływ podatków na lokalną społeczność

Tagi

Wpływ podatków na lokalną społeczność

Nie udało się wprowadzić w życie od 2001 r. „dużej” rządowej reformy podatków i opłat samorządowych. Miała być ona pierwszym etapem dostosowania konstrukcji podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego do planowanego już od kilku lat systemu katastralnego. Nie oznacza to, że zrezygnowano z koncepcji wprowadzenia w Polsce katastru i podatku od wartości nieruchomości.

Systemy katastralne i związane z nimi podatki ad valorem funkcjonują we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Dlatego Polska, ubiegając się o przyjęcie do UE, musi dążyć do jak najszybszego wprowadzenia tego systemu. Poza tym, i to jest argument zasadniczy, obowiązujący obecnie system podatków obciążających nieruchomości jest przestarzały i mało wydajny fiskalnie, co przemawia za kontynuowaniem prac nad jego zasadniczą zmianą. Może i dobrze się stało, że zmiany tego systemu odłożono na rok następny. Pozwoli to na spokojniejsze rozważenie planowanych reform, dyskusję nad nimi z udziałem samorządów; to zaś przyczyni się do ich udoskonalenia i, co równie ważne, zaakceptowania przez gminy i podatników.

Podatek od nieruchomości kształtował się nie na bazie z góry przyjętych założeń, ale na zasadzie ciągłego dostosowania poszczególnych jego elementów – podatków – do zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej.

W zasadzie nie ma jednolitej i wiarygodnej ewidencji umożliwiającej prawidłowy wymiar podatków obciążających nieruchomości. Powierzchnia będąca podstawą opodatkowania w założeniu ma wynikać z ewidencji gruntów i budynków. W rzeczywistości jednak funkcjonuje jedynie ewidencja gruntów, ewidencji budynków nie udało się stworzyć do dzisiaj. Stąd też podstawą opodatkowania budynków ustala się na podstawie fizycznego obmiaru. Lasy i grunty leśne natomiast opodatkowane są na podstawie danych fizycznych wynikających z planów urządzania lasów lub uproszczonych planów urządzania lasów, których wiarygodność, z uwagi na brak aktualizacji danych tam zawartych, również pozostawia wiele do życzenia. Poza tym nie dla wszystkich lasów zostały one sporządzone.

PODATEK  ROLNY

Konstrukcja podatku rolnego stanowi przedmiot kontrowersji związanych z realizowaniem poprzez tę konstrukcję fiskalną ogólniejszej, bo ustrojowej zasady, samodzielności gmin w zakresie prowadzonej przez nie działalności. Co więcej, istniejące rozwiązania naruszają przyjętą i ratyfikowaną przez Polskę tzw. Europejską Kartę Samorządu Terytorialnego, której art. 9 ust. 1 stanowi o prawie społeczności lokalnych do posiadania własnych wystarczających zasobów finansowych, którymi mogą swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych uprawnień. W szczególności, uznać należy za ograniczający kompetencje gmin, w zakresie kreowania własnych źródeł dochodów, zapis o obligatoryjnym zwolnieniu z opodatkowania gruntów nabytych w drodze kupna na utworzenie i powiększenie istniejącego gospodarstwa. Zwolnienie z obowiązku płacenia podatku, w zależności od typu gminy i struktury własności ziem, rodzi diametralnie różnie skutki dla gmin. Dla większości jednostek samorządu terytorialnego wpływy z tytułu podatku rolnego stanowią od kilkunastu promili do kilku procent ogółu dochodów własnych, zatem i skala problemu jest tu odpowiednio mniejsza. W przypadku gmin wiejskich a także miejsko-wiejskich wpływy z tego podatku mogą stanowić, obok subwencji wyrównawczej podstawowe źródło dochodów. Z punktu widzenia istniejącego systemu podatkowego państwa podatek rolny i podatek leśny winny być rozpatrywane jako alternatywne źródła dochodów gmin wiejskich wobec udziałów gmin miejskich w podatkach dochodowych. System zwolnień w ramach podatków dochodowych wyłącza bowiem działalność rolniczą i gospodarkę leśną z opodatkowania tymi daninami.

Wprowadzenie obligatoryjnego – niezależnego od typu prawnego podmiotu nabywa­jącego dane grunty – zwolnienia powoduje zmniejszenie dochodów gmin wiejskich nawet o 40%, powodując zakłócenia w realizacji zadań własnych..

Rada gminy decyduje, czy na terenie swojego działania zwalnia wszystkich nabywców wymienionych gruntów, zwalnia pojedyncze osoby lub nikogo nie uwzględnia, „mając w przekonaniu ustawodawców najlepsze rozeznanie co do płatników”. Z drugiej strony, w sytuacji niewielkiej autonomii samorządów (ekonomicznym przymusie) w zakresie realizacji zadań, możliwości stosowania zwolnień należy uznać za wątpliwe, a oczekiwać należy że gminy dysponując możliwością egzekwowania podatku, nie zrezygnują z tego źródła dochodów. Stan taki byłby w sprzeczności z realizowaną polityką popierania tzw. gospodarstw rodzinnych o powierzchni użytków mniejszej niż 100 ha. Gospodarstwa te korzystają ze szczególnego przywileju w postaci obligatoryjnego zwolnienia z opodatkowania podatkiem rolnym na okres 5 lat:

• gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów nabytych w drodze kupna na utworzenie nowego lub powiększenie istniejącego już gospodarstwa,
• gruntów Państwowego Funduszu Ziemi i gruntów przejętych z tego Funduszu do zasobu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa objętych w trwałe zagospodarowanie w celu utworzenia nowego lub powiększenia istniejącego gospodarstwa.

W stosunku do nabywców, którzy poprzez zakup gruntów przekroczą ten pułap, zwolnień nie przewidziano, co przeciwdziałać miało wykupowi gruntów przez nierolników.

Powyższe regulacje, zwiększające zakres kompetencji gmin w odniesieniu do podatku rolnego, są zbieżne z założeniami reformy majątkowych podatków gminnych, opracowywanej przez zespół międzyresortowy kierowany przez prof. W. Modzelewskiego. Podstawowe założenia tej reformy przewidują wyposażenie gmin w wydajne i stabilne źródła dochodów własnych, odwracając tym samym tendencję do zwiększania efektywności obciążeń dochodów budżetu państwa oraz zwiększania skali redystrybucji na rzecz gmin. Po drugie, przewidywane jest przekazanie gminom kompetencji w zakresie, nie tylko stosowania ulg i zwolnień z podatków lokalnych, lecz także uprawnień do uchwalania stawek podatkowych obowiązujących w danej gminie. Po trzecie, reforma podatku rolnego powinna dokonywać się wraz z reformą podatku od nieruchomości. Po czwarte, prowadzenie ewidencji dla celów podatków majątkowych, z racji znaczących kosztów, wymagać będzie pomocy ze strony państwa. Uznaje się, że podatek rolny stanowić powinien nie tylko narzędzie polityki fiskalnej lecz także polityki rolnej, stąd pojawiające się trudności w odpowiednim wypośrodkowaniu zakresu uprawnień do przyznawania ulg pomiędzy władze centralne i samorządowe.

Na użytki rolne przypada :14,1 mln ha – gruntów ornych; 4,086 mln ha – łąk i pastwisk; 0,314 mln ha – sadów. W poszczególnych klasach użytków rolnych wielkość użytków rozkłada się następująco:

 

Obecnie areał gruntów ornych leżących odłogiem  i ugorów wynosi – 1,7 mln ha. W latach 1988-2000 powierzchnia odłogów zwiększyła się 12,7 razy. Nie jest znana skala na jaką samorządy przekształcają grunty rolne w przeznaczone pod inwestycje. Szacuje się, że co miesiąc pojawiają się tysiące uzbrojonych gruntów na rynku.

Sektor prywatny użytkuje 92,3 % gruntów (z tego 83,7% pozostaje w rękach rolników indywidualnych). Statystyczne gospodarstwo rolne w Polsce składa się z 12 działek. Przeciętna cena ziemi rolniczej wynosi 1.000$ za ha, przy średniej w Unii Europejskiej 7.000$. Przy tak niskiej cenie ziemi nie opłaca się jej sprzedawać. Uzyskane środki nie wystarczają na zorganizowania alternatywnego źródła dochodów.

PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

Proces włączania Polski do struktur Unii Europejskiej wymaga uwzględnienia decyzji Parlamentu Europejskiego, który to już w 1990 roku zalecał powszechne wprowadzenie podatku akcyzowego od benzyny i oleju napędowego w miejsce rocznego podatku od pojazdów mechanicznych.

Przeciwnicy tego rozwiązania podkreślali fakt uszczuplenia, przez nowy system poboru podatku, wpływów gminnych, które to zmniejszenie prawdopodobnie nie zostanie zrównoważone poprzez system dotacji przyznawanych z budżetu państwa, co więcej taka konstrukcja miała ograniczyć możliwości wpływania społeczności lokalnych na wielkość obciążeń podatkowych. Po stronie oponentów występowali także rolnicy żądający tańszego paliwa oraz inwalidzi zwolnieni z podatku od środków transportowych.

Postulowane zmiany w konstrukcji podatku transportowego zaowocowały w 1996 r. jedynie „kosmetyką podatkową”. Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwiększyła zakres samodzielności gmin przy ustalaniu stawek podatku od środków transportowych, całkowicie wyłączając możliwość ingerencji Ministra Finansów w poziom stawek ustawowych w drodze rozporządzeń wykonawczych do ustawy. Z drugiej strony jednak ograniczono samodzielność gmin w zakresie podatku od nieruchomości – wynik zmian uznać można było za zerowy.

PODATEK OD POSIADANIA PSÓW

W Polsce jest około 5 mln psów, których właściciele powinni płacić roczną opłatę sanitarną zwaną podatkiem od posiadania psów. Szacowane wpływy od wszystkich posiadaczy psów mogłyby zasilić budżet gmin łącznie kwotą 100 mln zł. W praktyce jednak wpływy te stanowią mniej niż pół procentu ogólnych dochodów własnych danej jednostki samorządowej co częściowo wynika z dużej liczby psów utrzymywanych w celu pilnowania gospodarstw rolnych, a częściowo z braku jakiejkolwiek ewidencji płatników tego podatku. W Ostrowie Wielkopolskim, na przykład, kontrola płatności podatków za czworonogi odbywa się przy okazji kontroli nieruchomości lub kontaktów ze służbami weterynaryjnymi, które dokonują szczepień zwierząt. Zdarza się to jednak bardzo rzadko i regułą jest poleganie na uczciwości podatników.

Wpływy z podatku są dodatkowo zmniejszane w większości miast przez rady gminne, które podejmują uchwały wprowadzające własne ulgi dla posiadaczy psów. Tak na przykład w Bydgoszczy, Kielcach, Łodzi, Poznaniu, Tarnowie i Warszawie Centrum przewidziane są zwykle w wysokości 50 proc. całej kwoty ulgi dla emerytów i rencistów. W Bydgoszczy osoby, które zajmą się psem pochodzącym ze schroniska, w roku, kiedy przygarną psa, zapłacą tylko 15 złotych podatku, w Kielcach właściciel psa ze schroniska jest w ogóle w danym roku zwolniony od opłat. Podobnie jest w Łodzi. W Ostrowie Wielkopolskim za posiadanie pierwszego psa właściciel płaci 14 złotych, natomiast za każdego następnego 26 złotych. Objęcie opodatkowaniem faktu posiadania psa rodzi szereg kontrowersji co do celowości utrzymywania tej  daniny podatkowej. W opinii niektórych autorów podatek ten uznać należy za hańbiący cały system podatkowy.

Ogólnie charakteryzując system podatków lokalnych, możemy stwierdzić, że większość z nich ma bardzo przestarzałą konstrukcję, niedostosowaną do obecnych warunków prowadzenia działalności. Większość ulg i zwolnień występujących w podatkach lokalnych od momentu ich ustawowego ustalenia (np. rolny – rok 1984) utrzymała się do dziś w stanie prawie nie zmienionym, mimo, że po 1990 roku zasadniczo zmieniły się cele polityki państwa.

W obecnym systemie podatkowym nie ma „części ogólnej” w ramach której uregulowane byłyby instytucje wspólne dla wszystkich podatków. W żadnej z ustaw o charakterze ustrojowym podatki te nie są traktowane jako pewna całość, wręcz przeciwnie – podatek od nieruchomości zaliczany jest do kategorii podatków i opłat lokalnych, natomiast podatek rolny i leśny – nie.

Charakterystyka konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych

Tagi

Charakterystyka konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych

Kluczowymi elementami konstrukcji podatku dochodowego mającymi najistotniejsze znaczenie są: przedmiot opodatkowania, podmiot opodatkowania oraz budowa skali podatkowej.

Podmiot podatku jest podstawowym elementem jego konstrukcji. Jest nim każda ze stron stosunku podatkowego, a więc z jednej strony jest to podmiot zobowiązany do zapłaty podatku, a z drugiej podmiot uprawniony do otrzymania świadczenia podatkowego. Co do zasady, zobowiązany do zapłaty podatku jest podatnik, chociaż nie jest to jedyny podmiot, który może być zobowiązany do poniesienia świadczenia podatkowego. Podmiotami uprawnionymi do trzymania świadczenia podatkowego są państwo lub jednostka samorządu terytorialnego, reprezentowana przez określny organ podatkowy. Podmiot zobowiązany do zapłaty podatku nazywany jest bierną stroną stosunku prawnopodatkowego, a podmiot uprawniony do otrzymania świadczenia to czynna strona tego stosunku^[1].

W polskiej rzeczywistości zgodnie z brzmieniem art.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.) opodatkowaniu tym podlegają wszystkie osoby fizyczne. Wobec braku określenia pojęcia osoby fizycznej w przepisach prawa podatkowego stosować należy definicję zawartą w art. 8 Kodeksu cywilnego zgodnie z którą osobą fizyczną jest każdy człowiek, zasadniczo od chwili urodzenia aż do śmieci lub uznania za zmarłego^[2]. W całym wskazanym okresie osoba dysponuje zdolnością prawną, czyli może być podmiotem rozmaitych praw i obowiązków^[3].

Podatek dochodowy od osób fizycznych ma charakter osobisty, a więc podatnikiem tego podatku jest osoba fizyczna osiągająca dochody podlegające opodatkowaniu. Nie ma przy tym znaczenia, czy dochody te osiągnęła samodzielnie, czy też pochodzą z udziału w spółce niebędącej osobą prawną. W takich wypadkach podatnikiem nie jest spółka, tylko każdy ze wspólników i to on płaci podatek od przypadającego mu udziału w dochodzie spółki^[4]. Osobisty charakter podatku dochodowego powoduje, że podatnikiem jest zawsze osoba fizyczna bez względu na rodzaj i strukturę prawno-organizacyjną działalności, która przynosi dochody objęte tym podatkiem. Pewne odstępstwa od zasady, że każda osoba fizyczna płaci podatek od swoich dochodów występują przy opodatkowaniu małżonków oraz osób samotnie wychowujących dzieci^[5].

Gdy w Polsce uchwalano ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych posłużono się argumentem, że każdy obywatel uzyskujący jakiekolwiek przychody powinien zostać podatnikiem, by czuł się związany ze sprawą finansów państwa. Przyczynić się to miało do umocnienia modnego wówczas określenia „społeczeństwa obywatelskiego”. Od samego początku był to jednak argument nietrafiony, ponieważ aby mogła zaistnieć zakładana przez projektodawców ustawy więź między obywatelem, a państwem, konieczne byłoby wprowadzenie bezpośredniego rozliczania zobowiązań podatkowych, bez pośrednictwa instytucji „płatnika” zaliczek. Wprowadzenie jednak tej instytucji sprawiło, że część podatników, rozliczając się za pośrednictwem zakładów pracy lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w najmniejszej nawet mierze nie odczuwa bezpośrednio opodatkowania. Można przypuszczać, że nałożenie na zakład pracy obowiązku „płatnika” zaliczek na podatek dochodowy pracowników miało na celu uniknięcie psychologicznego efektu, jaki mogłoby wywrzeć bezpośrednie zetknięcie się podatnika z pieniędzmi, które w wyniku ubruttowienia, a następnie zainkasowania podatku, pozostały dla niego czysto teoretycznymi, a w konsekwencji zażegnanie problemów ze ściąganiem należności podatkowych. Łatwiej jest bowiem zdyscyplinować płatnika i wyegzekwować od niego należności z tytułu rozliczenia pracowników, niż egzekwować je bezpośrednio od tych pracowników. Zakładany cel nie mógł zostać zrealizowany^[6].

Zakres podmiotowy każdego podatku zawsze określany jest przez prawodawcę możliwie najszerzej, chyba że jest to podatek korzystny dla podatników i wówczas państwu zależy, aby jak najmniej podatników skorzystało z tego podatku^[7]. W sensie formalnoprawnym podmiotem opodatkowania jest ten, na kim ciąży obowiązek uiszczenia podatku. Definicja ta wiąże się jednak z koniecznością rozróżnienia formalnego i materialnego ciężaru opodatkowania, co będzie istotne z punktu widzenia rozważań na temat przeżywalności podatku. Jak pisze Hanna Litwińczuk, „w niektórych przypadkach podmiot, na którym ciąży obowiązek zapłaty podatku, ponosi jednocześnie inny podmiot niż ten, który podatek formalnie zapłacił. Pozwala to wyróżnić podatnika w sensie formalnym, który z mocy prawa zobowiązany jest do zapłacenia podatku i podatnika w sensie materialnym, który ponosi ekonomiczny ciężar podatku”^[8]. Podatnika w sensie formalnym należy odróżnić od płatnika, który zobowiązany jest do obliczenia podatku należnego od kogoś innego, pobrania go i odprowadzanie do kasy państwa, bez względu na to czy dla podatnika od którego płatnik podatek pobiera, jest on dalej przerzucalny czy też nie^[9].

Drugim elementem konstrukcji podatku jest przedmiot opodatkowania. Przedmiotem podatku dochodowego jest stan faktyczny lub prawny, z wystąpieniem którego ustawa łączy obowiązek podatkowy. Innymi słowy, przedmiot podatku to prawne określenie tego od czego ma być płacony podatek. Tym stanem faktycznym będącym przedmiotem podatku jest np.: posiadanie nieruchomości, uzyskanie dochodu, przychodu, obrotu, a stanem prawnym np.: nabycie własności nieruchomości lub przyjęcie spadku^[10].

Opodatkowaniem podatkiem dochodowym podlega dochód. Definicje dochodu można podzielić na dwie grupy. Do grupy określającej dochód w sposób węższy zalicza się teorię źródeł, teorię periodyczności, teorię przychodów i teorię funduszu konsumpcyjnego. Do drugiej grupy zaliczyć należy teorie określające dochód jako czysty przyrost majątku. Koncepcja ta zdecydowanie przeważa we współczesnych systemach podatkowych, czego konsekwencją jest używanie klauzul generalnych przy definiowaniu źródeł przychodów lub wręcz uogólnienia typu: „inne źródła”, „dochody różne”. Gdy pojawiły się podatki dochodowe uznawano, że opodatkowaniu może podlegać jedynie dochód, który ma charakter pieniężny, pochodzi ze stałego źródła i jest okresowy, to znaczy, że stanowi bogactwo^[11].

W doktrynie zwraca się uwagę, że przedmiotem opodatkowania powinien być tak zwany czysty dochód, zarówno w znaczeniu podmiotowym, jak i przedmiotowym^[12]. Opodatkowanie czystego dochodu w sensie podmiotowym jest związane z pozostawieniem podatnikowi pewnego minimum dochodu zwolnionego z opodatkowania na poziomie tak zwanego minimum socjalnego^[13]. Pominięcie tego elementu doprowadziłoby do konieczności zwrotu pobranych podatków w postaci różnorodnych świadczeń socjalnych nawet na rzecz tych osób które przy jednej konstrukcji podatku byłyby wstanie egzystować bez takiego zasilenia^[14]. Można tu dodać, że mamy do czynienia z tym samym mechanizmem, jak w przypadku opodatkowania świadczeń i płac strefy budżetowej, czyli przelewania z jednej kieszeni państwowej do drugiej, która to operacja kosztuje podatników dodatkowe pieniądze. Cytowani autorzy zauważają nie bez racji, że zasada opodatkowania czystego dochodu w ujęciu podmiotowym nie jest w Polsce respektowana. „Nie przewidziano żadnego wyraźnego minimum bytowego, czy tak zwanego dochodu gwarantowanego. Nie można bowiem uznać za takie minimum wprowadzenia kuchennymi drzwiami symbolicznej kwoty wolnej od podatku, uwzględnianej drogą pośrednią poprzez obniżenie podatku w pierwszym szczeblu progresji o ustaloną na każdy rok podatkowy kwotę. Kwota ta w istocie stanowi podatek od dochodu, który nie podlega w danym roku opodatkowaniu. Wysokość tego dochodu jest jednak ustalana na poziomie dużo niższym niż najskromniejsze minimum już nie tylko społecznej, ale nawet biologicznej egzystencji”^[15]. Drugim typem jest wycena podstawy opodatkowania dokonywana przez podatników. Może być ona prowadzona bezpośrednio przez danego podatnika, który deklaruje wysokość przychodu, dochodu, lub obrotu czy wartość majątku, bądź też przez osobę trzecią, która najczęściej jest inny podatnik wykonujący świadczenie na rzecz pierwszego podatnika, np. zakład pracy dokonujący wypłaty wynagrodzenia lub najemca płacący za czynsz wynajmującemu^[16].

---

^[1]   L. Etel (red.), Prawo podatkowe w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa 2008, s. 21-22

^[2]   Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. z 2017 r. poz. 459, art. 8 i nast.

^[3]   W. Nykiel (red), Polskie prawo podatkowe, Difin, Warszawa 2013, s. 40

^[4]   L. Etel (red.), dz. cyt., s. 365

^[5]  Tamże, s. 372

^[6]   R. Gwiazdowski, Sprawiedliwość a efektywność opodatkowania…, dz. cyt., s. 14-15

^[7]   Przykładem może być podatek akcyzowy od producentów paliw silnikowych produkować z udziałem komponentów pochodzących z regeneracji olejów zużytych, kiedy prawodawca stara się najbardziej zacieśnić krąg podmiotów opodatkowanych danym podatkiem

^[8]   H. Litwińczuk, Prawo podatkowe podmiotów gospodarczych, Wolters Kluwer, Warszawa 1996, s. 13

^[9]   R. Gwiazdowski, Podatek progresywny i proporcjonalny…, dz. cyt., s. 65

^[10] L. Etel (red), dz. cyt., s. 31

^[11] P.M. Gaudement, J. Molinier, dz. cyt., s. 444

^[12] Tamże, s.466

^[13] R. Gwiazdowski, Sprawiedliwość a efektywność opodatkowania., dz. cyt., s. 11

^[14]  W. Wójtowicz, P. Smoleń, Podatek dochodowy od osób fizycznych – prorodzinny czy neutralny?, Dom Wydawniczy ABC, 1999, s. 12-13

^[15] Tamże, s. 17

^[16] R. Gwiazdowski, Podatek progresywny i proporcjonalny…, dz. cyt., s. 66